Gökhan KARA /
Medicana Sivas Hastanesi Nöroloji Uzmanı Doç.Dr. Hatice Balaban genellikle 40-90 yaş aralığında ve 65 yaşındakilerde görülen Alzheimer Hastalığı ile ilgili uyarılarda bulunarak ?Her unutkanlık bu hastalığı işaret etmez? dedi.
Nöroloji Uzmanı Dr. Balaban, Alzheimer hakkında şunları belirtti.
?Unutkanlık günümüzde her yaştan tüm bireylerin günlük yaşamında ortaya çıkabilecek yaygın bir problemdir. Hayatının hiçbir döneminde problem oluşturmayan sıklık ve şiddette unutkanlık yaşamayan birey yok gibidir. Bu durumun çoğunlukla sebebi, dikkat bozukluğudur ya da günlük koşuşturmalara bağlıdır ve bir hastalığa delalet etmez. Buna karşın unutkanlığın hastalığın bir parçası olan demans, kazanılmış zihinsel yetilerin sonradan bireyin günlük yaşam aktivitelerini etkileyecek derecede bozulduğu bir grup hastalığı kapsar.
Sıklıkla 65 yaşta
Demanslar birincil olarak beyin hücrelerinin yaşlanma ve ölümü ile giden ?nörodejeneratif hastalıklar´ dediğimiz hastalıklar bünyesinde gelişir. Bunun dışında çoklu beyin damar tıkanıklıklarından, kronik infeksiyonlara kadar pek çok hastalıkta zihinsel yetilerde bozukluk olaya eşlik edebilir. Nörodejeneratif demanslar içerisinde en sık görülen Alzheimer hastalığıdır. Başlangıç yaşı 40 ile 90 arasındadır. Sıklıkla 65 yaş üzerinde görülür. Hastalığın ilk başlangıç yakınmaları, beyinde sinir hücre hasar ve ölümünün başladığı bölge ile ilişkilidir.
Günlük Yaşama etkileri
Alzheimer hastalığının farklı tipleri bellekten çok mekânı algılama fonksiyonunda bozuklukla başlamakla birlikte; tipik klinik özelliği yakın hafızaya ait bozukluklarla başlamasıdır. Uzun süreli hafıza korunmuş iken kısa sureli bellekte bozulmalar görülür. Zamanla, hastalığın ileri evrelerinde uzak bellek dahi bozulur. Bu bağlamda hasta, aynı soruları defalarca sorabilir. Anlattığı bir konuyu defalarca kez daha önce hiç anlatmamış gibi anlatabilir. Özel eşyalarını koydukları yerleri kaybeder, randevularını unutur, yemeği ocakta ya da anahtarı kapıda unutabilirler. Kısa süreli bellek problemleri yanında lisan bozuklukları görülebilir. Hastalarda en sık görülen ve dikkat çeken ise kelime bulma güçlüğüdür. Söyleyecekleri kelime yerine ?şey´ sözcüğünü sık kullanma görülür. Tutuk konuşma ve cümle uzunluğunun kısalması, evet-hayır şeklinde kısa kelimelerle yanıt verme diğer dikkat çeken durumlardır. Hastalığın ilerleyen dönemlerinde isimlendirme bozukluğu ve akıcı fakat anlamsız konuşma da olabilir. Beceri isteyen motor işlevlerin kaybı dikkat çeken bir diğer durumdur ve ilerleyici beceriksizlik, sakarlık şeklinde anlatılır. Hastalar ellerini eskisi gibi kullanamadıklarından ve ellerine aldıkları objeleri düşürdüklerinden yakınırlar. Üzerini giyip çıkarmada zorlanırlar ya da ters çıkarılmış bir elbiseyi düzeltemez ve giyme işlemini başlatamaz ya da başarı ile tamamlayamazlar. Çatal kaşık kullanmada zorlanırlar. Yazı yazma bozulabilir. Dikiş dikememe, marangozluk işlerinde beceriksizlik, mutfak ve diğer ev aletlerini kullanamama olur.
Hastalarda az bildikleri yerlerde, hatta iyi bildikleri yerler dahi dış mekanda yolunu kaybetme görülebilir. Bazı hastalarda ise daha ilginç olarak aradığı eşyayı gözünün önünde olduğu halde diğer nesnelerden ayırıp bulamama, okurken satırların birbirine karışması, yazı karakterlerinin bozulması görülebilir. Görme, işitme ve dokunma algılamasının bozulması da olabilir. Buna bağlı olarak yüzleri tanıyamama, vücut tarafını belirleyememe, objeleri ve sesleri tanıyamama ya da ayırt edememe ortaya çıkabilir.
Hücre yaşlanması beynin ön bölgelerine ulaşan hastalarda yargılama, soyutlama sosyal ortam ve konumlara uygun davranma ve dürtü kontrolü bozukluğuna bağlı yakınmalar ya da tam tersine içe kapanma, inisiyatif kaybı görülebilir. Bu olgularda dikkatin kolay dağılması, yeme bozuklukları da tabloya eşlik edebilir. Tüm bu zihinsel fonksiyonlardaki kazanılmış yeti kayıpları nihai olarak günlük yaşam aktivitelerinin pek çok alanında zorlanmalara sebep olur.
İlaçlar yavaşlatır
Günümüzde Alzheimer hastalığı tedavisinde kullanılan ilaçlar hastalığın ilerleme hızını yavaşlatmaya yöneliktir. Henüz hastalığı durdurucu ya da tamamen tedavi edici bir ilaç geliştirilememiştir. Bununla birlikte unutkanlık şikayeti olan bireylerde tanının erken konması ve tedavinin mümkün olduğunca erken başlanması oldukça önemlidir. İlaçlar dışında yeterli bir sosyal destek, hobilerin sürdürülmesi, sağlıklı beslenme, varsa depresyonun tedavisi ve anıların canlı tutulması hastaların günlük yaşam aktivitelerinde olumlu katkı sağlayacaktır.