Tuğba SARIKAYA
Alzheimer’ın ne olduğunu aktaran Gerontolog Gülşah Karaosmanoğlu, “Alzheimer hastalığı, bilişsel gerilemenin yanında çeşitli nöropsikiyatrik davranışsal rahatsızlıklara neden olan, kişinin günlük yaşam faaliyetlerinde bozulmalar ortaya çıkaran ve kişide önemli fiziksel ve psikolojik yıkımlar meydana getiren bir demans türüdür. En yaygın ve erken belirtileri hafıza ile ilgili belirtilerdir. Günlük aktiviteyi etkileyecek düzeyde unutkanlık, kişilik ve davranış değişiklikleri, öğrenme ve plan yapma zorlukları, adres ve yön bulmada zorluklar, aşırı şüphecilik, yeme, uyku ve tuvalet alışkanlıklarında değişikliklerin yanı sıra daha geç evrelerde yürümede zorluklar, düşmeler, yutma bozuklukları, kilo kayıpları ortaya çıkabilir. Yapılan çalışmaların gösterdiği sonuçlara göre, 65 ile 85 yaşları arasında hastalığın görülme sıklığı her beş yılda bir iki katına çıkmaktadır.” dedi
Alzheimer hastalığına yakalanma ihtimalini arttıran faktörleri sıralayan Karaosmanoğlu, “Türkiye’de yaşlı nüfusun artışı ile birlikte Alzheimer hastalığı daha çok gündeme gelmeye başlamıştır. Yaşın ilerlemesi ve genetik etkenler Alzheimer hastalığına yakalanma ihtimalini arttıran faktörlerin başında gelmektedir. Ancak bu durum her hastalık teşhisi konulan bireyin ailesinde Alzheimer hastalığı geçmişi olacağı ya da sonraki nesillere bu hastalığı aktarılacağı anlamına gelmez. Ayrıca, önceden yaşanmış kafa travmaları, obezite, uyku düzensizliği, kötü beslenme alışkanlıkları, yetersiz fiziksel aktivite, sigara kullanımı, yüksek tansiyon ve yüksek kolesterol gibi faktörler de risk faktörleri arasında yer almaktadır. Okuma alışkanlığının olmaması, sosyal aktivitelere katılımının yetersiz oluşu, yeni bilgiler öğrenmeye ilgisizlik (lisan öğrenme vb.), hobi edinmemek, sosyal olaylar ve gündelik işlerle ilgilenmemek beyin sağlığını olumsuz etkilemektedir.” diye konuştu.
Zihni çalıştıran oyunları sıklıkla oynayan kişilerde Alzheimer’e yakalanma riskinin önemli ölçüde azaldığını ifade eden Karaosmanoğlu, sözlerini şu şekilde noktaladı:
“Sağlıklı yaşam tarzı alışkanlıkları edinmek Alzheimer hastalığının ortaya çıkışını önemli ölçüde etkilemektedir. Sağlıklı beslenme ve yeterli fiziksel aktivitenin yanı sıra beyni sürekli yeni uyaranlara maruz bırakarak zinde tutmak çok önemlidir. Alzheimer hastalığında genç yaştan itibaren risk faktörleri ve koruyucu faktörlerin birbirleri ile yarıştığı ve orta yaşlarda risk faktörlerinin azaltılarak fiziksel ve zihinsel aktivitelerin arttırılmasının yararlı olduğu bilinmektedir. Orta yaşlarda daha fazla kart oyunları, dama oynayanlar ve bulmaca çözenlerin beyinlerinin daha hacimli olduğu ve bu kişilerin zihinsel yetilerinin bu aktiviteleri yapmayanlara göre daha iyi olduğu tespit edilmiştir. Yapılan çalışmalara göre Alzheimer hastalığı gelişme riski, zihni çalıştıran oyunları sıklıkla oynayan kişilerde %74, yoğun şekilde okuyan kişilerde %35, müzik enstrümanı çalan kişilerde %69 ve bulmaca çözen kişilerde %41 daha düşük bulunmuştur. Dünya Nöroloji Federasyonu tarafından yapılan çağrıda “Sürekli merak ederek, araştırarak ve hayat boyu öğrenmeye kendinizi adayarak zihinsel olarak aktif olun: Okuyun, yazın, bulmaca çözün, tiyatroya gidin veya konferanslara katılın, oyun oynayın, bahçeyle uğraşın veya hafıza egzersizleri yapın. Sosyal olarak aktif olun, gönüllülük hizmeti vererek, seyahat ederek veya sosyal kulüplere katılarak sosyal ve boş vakit aktivitelerine katılın.”