HABER MERKEZİ/
Yeni yapılan bir araştırma, bakterilerin mevsimlerin değiştiğini önceden sezerek hazırlık yaptığını ortaya çıkardı.
Hakemli dergi Science'ta yayımlanan çalışmada, mavi-yeşil algler (siyanobakteriler) üzerinde yapılan deneyler dikkat çekti.
Synechococcus elongatus türündeki bakterilere farklı ışık süreleri uygulanarak, kısa ve uzun günler deneyimlemeleri sağlandı. Bakterilere ayrıca iki saat boyunca buza maruz bırakıldı ve hayatta kalma oranları takip edildi.
YÜZDE 75 HAYATTA KALDILAR
Sonuçlar, 8 saat aydınlık ve 16 saat karanlıkta tutulan bakterilerin hayatta kalma oranının yüzde 75 olduğunu gösterdi. Bu oran, diğer grupların yaklaşık üç katıydı. Bilim insanları bakterilerin kendini soğuğa hazırlaması için bir günün yeterli olmadığını da gözlemledi. Bakterilerin hayatta kalma oranı 6 ila 8 kısa günün ardından kayda değer derecede artıyordu.
BİYOLOJİK SAATİN ROLÜ
Araştırmacılar, bakterilerin biyolojik saatini düzenleyen genleri devre dışı bıraktıklarında, gün uzunluklarının hayatta kalma oranı üzerinde herhangi bir fark yaratmadığını belirledi. Dr. Luísa Jabbur, bakterilerin gün uzunluğunu ölçerek yaklaşan mevsimsel değişikliklere uygun bir fizyolojiye geçiş yaptığını ifade etti.
Bu bulgular, bakterilerin daha önce keşfedilen biyolojik saatlerinin mevsimsel değişimleri öngörme ve buna göre hazırlık yapma işlevi gördüğünü ortaya koydu.
NESİLDEN NESİLE AKTARIYORLAR
Bu araştırma, bakterilerin fotoperiyodizme sahip olmasının, bu özelliğin evrimsel olarak çok daha erken bir dönemde gelişmiş olabileceğini düşündürüyor. Fotosentez yapan siyanobakterilerin en az 2 milyar yıldır var olduğu göz önüne alındığında, fotoperiyodizmin bu kadar eski ve basit organizmalarda evrimleşmiş olması, bu özelliğin sirkadiyen saatlerden önce evrimleştiğini düşündürüyor.
Prof. Carl Johnson, fotoperiyodizmin evrimi hakkında önemli ipuçları sunduğunu belirtiyor. Sirkadiyen ritimler, uyku düzeni ve hormon üretimi gibi süreçleri düzenleyen biyolojik saatlerdir. Johnson, bu bulguların, sirkadiyen ritimlerin evrimsel kökenlerine dair yeni bilgiler sunduğunu ifade etti.
Araştırmacılar, bakterilerin bu bilgiyi nasıl "nesillerine" aktardığını anlamak için daha fazla çalışmaya ihtiyaç duyulduğunu belirtti. Bu keşif, biyolojik saatler ve mevsimsel uyumun evrimsel gelişimi hakkında yeni bir bakış açısı sunuyor.
Fotoperiyodizm* bitkilerin gün ve gece uzunluğuna verdikleri biyolojik yanıta verilen isim.
Sirkadiyen saat* bitkilerin, hayvanların, mantarların ve siyanobakterilerin 24 saatlik zaman içerisindeki biyokimyasal ve psikolojik davranışlarının bütünüdür.
