Demet KARAKUŞ
Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Suşehri Timur Karabal Meslek Yüksek Okulu Öğretim Üyesi Doç. Dr. Bektaş Sönmez 1 yıl önce Hatay’ın Samandağ kumsalında nesli tükenme tehlikesi altında olan ve ender görülen çift başlı yeşil deniz kaplumbağası yavrusu buldu. Türkiye’nin en önemli deniz kaplumbağası yuvalama kumsallarından olan Samandağ’da bulunan kaplumbağa yavrusu görenleri de şaşırttı. Bulunduktan sonra 2-3 gün içerisinde ölen yavru kaplumbağa, Doç. Dr. Sönmez tarafından geçici süreliğine Cumhuriyet Üniversitesi Tabiat Tarihi Müzesi’nde sergilendi. Şimdilerde ise çeşitli teknik araştırmalar sebebiyle Sönmez’in laboratuvarında korunuyor. Araştırmalar tamamlandığında tekrar müzeye getirilecek olan çift başlı yavru kaplumbağa bilime ışık tutacak.
ENDER GÖRÜLÜYOR
Doç. Dr. Bektaş Sönmez konuya ilişkin yaptığı açıklamada çift başlı olma durumunun ender görüldüğünü belirterek, “ Çift başlı Yeşil Deniz Kaplumbağası 2022 yılının Ağustos ayında Hatay’ın Samanda kumsalındaki arazi çalışmalarımız sırasında tespit ettik. Bulduğumuzda canlıydı ama bu tür vakaların genelde yaşam süreleri çok kısa oluyor. Bu da öyle oldu bir iki gün yaşayıp öldü. Özellikle deniz kaplumbağalarında anomali dediğimiz aslında çok yaygın ama anomalilerin arasında çift başlı olma durumu aslında ender görülen bir durumdur. Biz ilk vaka olarak 2015 yılında yine Hatay’ın Samandağ kumsalında arazi çalışmaları sırasında tespit etmiştik. Daha sonra 2022 yılında karşımıza çıktı. Dünyada ‘da çok az örnekleri var çift başlı çıkmanın. Bunun gibi farklı türlerde de örnekleri var. Ama deniz kaplumbağaları arasından değerlendiriyoruz bunu. Diğer sürüngenlerde de ender de olsa görülüyor’’ dedi.
BİLİMSEL YAYIN HALİNE GETİRİLECEK
Sönmez, kaplumbağa yavrusu üzerinde çalımalar tamamlandıktan sonra bilimsel yayın haline dönüştürüleceğini söyleyerek, “ Öldükten sonra bunu fiksse ettik formel üzerine alıp etiketleyip müze örneği haline getirdik. Daha sonra üniversitemizin Tabiat Tarihi Müzesi’nde geçici olarak ziyaretçilerin görmesi için oraya bıraktık. Daha sonra daha teknik incelemeler için örneğin omurga sistemi nasıl çatallanmış ya da organlar çift mi ? Bunların incelenmesi için laboratuvarıma aldım burada bir müddet beklettim. Şuan zaten üzerindeki teknik çalışmalarımız bitmek üzere. Bu teknik çalışmalar bilimsel bir yayın haline dönüşecek daha sonra tekrardan bölgemizde meraklı insanlarımız görmek isterse yine geçici bir süre üniversitemizin Tabiat Tarihi Müzesi’nde sergileyeceğiz. Bu çok nadir görülen bir vaka olduğu için bunu biraz daha hassas bir şekilde korumamız gerekiyor’’ şekline konuştu.
GENETİK VE ÇEVRESEL FAKTÖRLER SEBEP OLUYOR
Bu tür anomalilere genetik ve çevresel faktörlerin sebep olduğunu aktaran Doç. Dr. Bektaş Sönmez “Deniz kaplumbağalarında anomaliler yaygın görülür. Kabuğunun üzerindeki plak sayılarının azalması çoğalması, kafa yapısının değişik olması, kuyruğunun olmaması vs. bunun gibi çok anomaliler var. Bu anomalilerin daha çok olma nedeni birazcık çevresel faktörlere bağlı. Yumurtaların kuluçka olduğu ortamın sıcaklığıyla ya da yuvanın sahip olduğu nemle, yine yumurtanın kuluçka olduğu ortamın kimyasal kirliliğiyle ilişkili olabilir. Bunların dışında genetiksel faktörlerde mutlaka vardır. Genetiksel faktörlerin varlığı acaba bu çevresel faktörlerle tetiklenip mi oldu? Yani bir türlü epigenetik bir etki mi ortaya çıktı? Bunlarla ilgili net bir şey ortada yok. Ama şunu diyebiliriz. Çevresel faktörler ve genetik faktörler bu tür anomalilerin ortaya çıkmasına sebep oluyor diyebiliriz’’ diye konuştu.
KÜRESEL ÖLÇEKTE NESLİ TEHLİKE ALTINDA
Yeşil deniz kaplumbağasının nesli tükenme tehlikesi altında olduğunu ifade eden Sönmez, sözlerine şu şekilde son verdi:“Bahsettiğimiz yeşil deniz kaplumbağası küresel ölçekte nesli tehlike altında olan bir tür. Korunması gelecek nesillere aktarılması hem ülkemiz hem dünyamız için çok önemli. Çünkü ülkemiz için baktığımızda Akdeniz popülasyonu için gen kaynağımız, biyoçeşitliliğimizin bir elemanı ve bu türün varlığı hem denizel ekosistemler için hem de karada kıyısal ekosistemler için kıymetli bir yere sahiptir. Bunun için korunması ve gelecek nesillere aktarılması önem arz ediyor’’ şeklinde konuştu.’’
sivas son dakika sivas ekspres, ekspres.com ekspres haberler ekspres son dakika
