![Türkiye 13'ncü Yerel Seçimini GerçekleÅŸtirecek  Â](https://www.sivasekspres.com/files/uploads/news/default/n-a-262527.webp)
 Türkiye'de Belediye Kanunu’nda 1963 yılında yapılan düzenlemeyle belediye baÅŸkanının halk tarafından seçilmesi kararlaÅŸtırıldı. 17 Kasım 1963 Mahalli Ä°dareler Genel Seçimi, belediye baÅŸkanının halk tarafından seçildiÄŸi ilk yerel seçim oldu. Halk tarafından seçilmesi bakamından 12. yerel seçimini geride bırakan Türkiye, 31 Mart Pazar günü sandığa gidecek. Seçimlerde 61 milyonu aÅŸkın vatandaÅŸ oy kullanabilecek. Ä°HA Muhabiri, geçmiÅŸten günümüzde Türkiye’deki yerel seçimlere ait bilgileri derledi.Â
Â
 Belediye baÅŸkanını halkın seçtiÄŸi ilk seçimÂ
 1963 yılında "Belediye Kanunu’nda DeÄŸiÅŸiklik Yapılmasına Dair 19.7.1963 Tarihli ve 307 Sayılı Kanun’da DeÄŸiÅŸiklik Yapılması Hakkında Kanun" ile belediye baÅŸkanlığı seçiminde deÄŸiÅŸikliÄŸe gidildi. Bu kanundan önce belediye baÅŸkanı, belediye meclisi tarafından seçilip, vali ya da CumhurbaÅŸkanı tarafından onaylanmaktaydı. Söz konusu kanunla yapılan düzenlemelerle birlikte, belediye baÅŸkanının tek dereceli çoÄŸunluk usulüne göre, doÄŸrudan halk tarafından seçilmesi kararlaÅŸtırıldı.Â
 17 Kasım 1963 Mahalli Ä°dareler Genel Seçimi ise 1961 Anayasası'nın kabulünden sonra yapılan, belediye baÅŸkanlarının ise halk tarafından seçildiÄŸi ilk yerel seçimdir. 3 milyon 62 bin 423 oyun geçerli sayıldığı seçimde Genel BaÅŸkanlığını Ragıp Gümüşpala'nın yaptığı Adalet Partisi (AP), il, ilçe ve belde belediye baÅŸkanlığı dahil olmak üzere 505, Ä°stem Ä°nönü'nün liderliÄŸindeki Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) 335, Ekrem Alican baÅŸkanlığındaki Yeni Türkiye Partisi 58, Ahmet Tahtakılıç baÅŸkanlığındaki Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi 9, Osman Bölükbaşı liderliÄŸindeki Millet Partisi ise 8 baÅŸkanlık kazandı.Â
 Seçimlerde 306 bin 405 oy alan bağımsızlar ise belde belediye baÅŸkanlıkları dahil 113 baÅŸkanlık kazanırken 17 bin 136 oy alan Mehmet Ali Aybar idaresindeki Türkiye İşçi Partisi baÅŸkanlık elde edemedi.Â
Â
 2 Haziran 1968 Mahalli Ä°dareler Genel SeçimleriÂ
 Seçim takvimine göre 17 Eylül 1967 tarihinde yapılması gereken bu seçim, yapılan deÄŸiÅŸiklik sonucu 2 Haziran 1968'e ertelendi. Yapılan seçimlerde Süleyman Demirel liderliÄŸindeki Adalet Partisi, Ankara, Ä°stanbul ve Ä°zmir'in de aralarında bulunduÄŸu ilçe ve belde belediye baÅŸkanlıkları olmak üzere 693 baÅŸkanlık kazandı. Ä°smet Ä°nönü baÅŸkanlığındaki Cumhuriyet Halk Partisi 21 il olmak üzere toplam 292 belediye baÅŸkanlığı kazandı. Bu seçimlerde 8 ilde (Balıkesir, Bursa, Çankırı, Elazığ, Kırklareli, KırÅŸehir, NevÅŸehir, NiÄŸde) toplam 438 bin 233 oy alan bağımsız adaylar belediye baÅŸkanlıklarını kazanarak dikkati çekti.Â
 Turhan FeyzioÄŸlu'nun baÅŸkanlığı yaptığı Güven Partisi 23, Osman Bölükbaşı'nın yönettiÄŸi Millet Partisi 12, Yusuf AzizoÄŸlu'nun baÅŸkanı olduÄŸu Yeni Türkiye Partisi 9 ve Alparslan TürkeÅŸ'in baÅŸkanı olduÄŸu Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi ise 7 belediye baÅŸkanlığı kazandı.Â
Â
 MHP'nin ilk yerel seçimiÂ
 12 Mart Muhtırasından sonra yapılan ilk yerel seçim olan 9 Aralık 1973 Mahalli Ä°dareler Genel Seçimlerinde birinci olan Bülent Ecevit'in baÅŸkanı olduÄŸu Cumhuriyet Halk Partisi, Ankara, Ä°stanbul ve Ä°zmir'in de aralarında bulunduÄŸu 32'si il olmak üzere toplam 554 belediye baÅŸkanlıklarını kazandı. Süleyman Demirel'in yönettiÄŸi Adalet Partisi 643, bağımsızlar 246, Demokratik Parti 104, Cumhuriyetçi Güven Partisi 37, Milli Selamet Partisi ise 31 belediye baÅŸkanı kazandı.Â
 Seçimlere ilk kez giren Alparslan TürkeÅŸ baÅŸkanlığındaki Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) 34 bin 923 oy alarak belediye baÅŸkanı kazanamadı.Â
Â
 Ecevit, Demirel ve Erbakan'lı yerel seçimÂ
 11 Aralık 1977'de gerçekleÅŸtirilen seçimlerde seçime katılan partilerden yalnızca Cumhuriyet Halk Partisi, Adalet Partisi ve Milli Selamet Partisi tüm illerde aday gösterdi.12 milyonu aÅŸkın seçmenden 6,4 milyonu sandığa gitti. 5 milyon 871 binin geçerli sayıldığı seçimlerde Bülent Ecevit'in CHP'si 2 buçuk milyonu aÅŸkın oy alarak 707, Süleyman Demirel'in AP'si 708, bağımsızlar 175, TürkeÅŸ'in yönettiÄŸi MHP 55, Necmettin Erbakan'ın baÅŸkanlığı yaptığı Milli Selamet Partisi (MSP) 51, Cumhuriyetçi Güven Partisi 9, Demokrat Parti 4 ve Türkiye Birlik Partisi ise 1 belediye baÅŸkanlığı kazandı.Â
Â
 İstanbul, Ä°zmir ve Ankara büyükÅŸehir baÅŸkanını ilk kez seçtiÂ
 1980 darbesinden dolayı 25 Mart 1984'te yapılan seçimlerde Turgut Özal'ın yönettiÄŸi Anavatan Partisi (ANAP) birinci parti oldu. Bu seçimlerin bir diÄŸer özelliÄŸi ise ilk kez büyükÅŸehir belediye baÅŸkanı seçildi. 1984 yılı Ocak ayında çıkarılan 2972 sayılı yasa ve Mart ayında çıkarılan 195 sayılı kanun hükmünde kararname uyarınca üç ÅŸehir (Ä°stanbul, Ä°zmir, Ankara) büyükÅŸehir olarak seçildi. 3 büyükÅŸehri de alan ANAP, toplam 871 belediye baÅŸkanlığı kazandı. Erdal Ä°nönü'nün baÅŸkanı olduÄŸu Sosyal Demokrasi Partisi 280, DoÄŸru Yol Partisi (DYP) 233, Milliyetçi Demokrasi Partisi 105, Halkçı Parti 92, Rehaf Partisi ise 16 belediye baÅŸkanlığı kazandı.Â
 Seçimlerde 317 bin 871 oy alan bağımsız adaylar ise 106 belediye baÅŸkanlığı kazandı.Â
Â
 BüyükÅŸehir belediye sayısı 8'e yükseldiÂ
 26 Mart 1986 Mahalli Ä°dareler Seçiminden önce 1986-1988 arası dönemde beÅŸ ÅŸehir (Adana, Bursa, Gaziantep, Konya ve Kayseri) daha büyükÅŸehir statüsüne eklendi. Böylelikle büyükÅŸehir belediyesi sayısı 8'e yükseldi.  Erdal Ä°nönü'nün baÅŸkanı olduÄŸu Sosyaldemokrat Halkçı Partisi 6'sı büyükÅŸehir olmak üzere toplam 658 belediye baÅŸkanlığı kazandı. Süleyman Demirel'in DYP'si 1'i büyükÅŸehir toplam 551, Turgut Özal'ın ANAP'ı ise 570 belediye baÅŸkanlığı kazandı.Â
 Necmettin Erbakan’ın lideri olduÄŸu Refah Partisi Konya'da büyükÅŸehir belediyesini alarak toplam 75 belediyeyi kazandı. Ecevit’in partisi Demokratik Sol Parti (DSP) 37, Alparslan Türkeş’in Milliyetçi Çalışma Partisi 24 ve Islahatçı Demokrasi Partisi ise 7 belediye baÅŸkanlığı aldı. Bağımsız adaylar ise 176 bini aÅŸkın oyla 70 belediye baÅŸkanlığı kazandı.Â
Â
 Recep Tayyip ErdoÄŸan, Ä°stanbul BüyükÅŸehir Belediye BaÅŸkanı seçildiÂ
 27 Mart 1994 Mahalli Ä°dareler Genel Seçiminden önce 7 il daha (Antalya, Diyarbakır, Erzurum, EskiÅŸehir, Kocaeli, Mersin ve Samsun) büyükÅŸehir statüsüne geçirildi. Böylelikle Türkiye’deki büyükÅŸehir sayısı 15’e yükseldi. 6 milyonu aÅŸkın oy alan Tansu Çiller yönetimindeki DoÄŸru Yol Partisi 3'ü büyükÅŸehir olmak üzere 889 belediye baÅŸkanlığı kazandı. Mesut Yılmaz’ın ANAP’ı 3’ü büyükÅŸehir toplam 796, Murat Karayalçın’ın baÅŸkanı olduÄŸu Sosyaldemokrat Halkçı Parti 2’si büyükÅŸehir 438, Necmettin Erbakan’ın Refah Partisi 6’sı büyükÅŸehir 335, Türkeş’in MHP’si 118, Deniz Baykal’ın baÅŸkanı olduÄŸu CHP 1’i büyükÅŸehir 65, Muhsin YazıcıoÄŸlu’nun baÅŸkanı olduÄŸu Büyük Birlik Partisi ise 11 belediye baÅŸkanlığı kazandı.Â
Â
 154 bin 379 oy alan bağımsız adaylar ise 44 belediye baÅŸkanlığı aldı.Â
 Bu seçimlerde Refah Partisi 15 büyükÅŸehir ilden biri olan Ä°stanbul’da Recep Tayyip ErdoÄŸan’ı aday göstermiÅŸti. ErdoÄŸan, 973 bin 704 oy alarak belediye baÅŸkanı seçildi.Â
Â
 MHP 21 ilde belediye baÅŸkanlığını kazandıÂ
 18 Nisan 1999’da yapılan seçimler ise genel seçimlerle birlikte yapıldı. Milliyetçi Hareket Partisi 21 ilde, Fazilet Partisi 16 ilde, Anavatan Partisi 13 ilde, Cumhuriyet Halk Partisi 11 ilde, Demokratik Sol Parti 9 ilde, Halkın Demokrasi Partisi 7 ilde, DoÄŸru Yol Partisi 3 ilde seçimleri kazandı.Â
Â
 2004 yerel seçimlerinde "AK Parti zaferi"Â
 28 Mart 2004 yerel seçimlerinden önce 2000 yılında Sakarya ili de büyükÅŸehir statüsüne alındı. BüyükÅŸehir sayısı 16’ya yükseldi. 14 AÄŸustos 2001 kurulan ve Recep Tayyip ErdoÄŸan’ın baÅŸkanlığındaki Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti) bu seçimlerde 13 milyonu aÅŸkın oy olarak birinci parti oldu. AK Parti 12’si büyükÅŸehir olmak üzere 1762 belediye baÅŸkanlığı kazandı.Â
 Deniz Baykal’ın CHP’si 2 büyükÅŸehir olmak üzere 468 belediye baÅŸkanlığı aldı. Mehmet AÄŸar baÅŸkanlığındaki DoÄŸru Yol Partisi 388, Devlet Bahçeli liderliÄŸindeki MHP 247 belediye baÅŸkanlığı, ANAP 100, Karayalçın’ın baÅŸkanlığındaki SHP 1’i büyükÅŸehir 64, Saadet Partisi 63, Ecevit’in baÅŸkanlığındaki Demokratik Sol Parti 1’ büyükÅŸehir 30, Cem Uzan’ın Genç Partisi 13 ve Muhsin YazıcıoÄŸlu liderliÄŸindeki Büyük Birlik Partisi 10 belediye baÅŸkanlığı kazandı.Â
Â
 AK Parti’nin ikinci yerel seçim zaferiÂ
 29 Mart 2009’da yapılan seçimlerde AK Parti yine 15 milyonu aÅŸkın oy alarak birinci parti oldu. Recep Tayyip ErdoÄŸan liderliÄŸindeki AK Parti, 10’u büyükÅŸehir olmak üzere 1432 belediye baÅŸkanlığını kazandı.Â
 Seçimlerde ikinci parti olan Baykal’ın CHP’si 3’ü büyükÅŸehir 506, Bahçeli liderliÄŸindeki MHP 1’i büyükÅŸehir 484 belediye baÅŸkanlığı kazandı. Ahmet Türk baÅŸkanlığındaki Demokratik Toplum Partisi 1’i büyükÅŸehir 97, Zeki Sezer yönetimindeki DSP 1’i büyükÅŸehir 61, Süleyman Soylu dönemindeki Demokrat Parti 148, Numan KurtulmuÅŸ yönetimindeki Saadet Partisi 80 ve Yalçın Topçu liderliÄŸindeki BBP ise 20 belediye baÅŸkanlığı kazandı.Â
Â
 AK Parti üçüncü kez yerel seçimlerde liderÂ
 12 Kasım 2012 yılında BüyükÅŸehir yasa tasarısı, Meclis Genel Kurulu'nda kabul edildi. Böylece 14 il daha büyükÅŸehir statüsüne alınırken bu sayı 30’a yükseldi. 30 Mart 2014’te gerçekleÅŸtirilen seçimlerde AK Parti 19 milyonu aÅŸkın oyu alarak yeniden birinci parti oldu. Recep Tayyip ErdoÄŸan liderliÄŸindeki AK Parti 18’i büyükÅŸehir olmak üzere 818 belediye baÅŸkanlığını kazandı.Â
 Seçimlerde ikinci parti olan Kemal KılıçdaroÄŸlu’nun CHP’si 6’sı büyükÅŸehir 232 belediye baÅŸkanlığı, Bahçeli liderliÄŸindeki MHP 3’ü büyükÅŸehir 169, Selahattin DemirtaÅŸ ve Gültan Kışanak eÅŸbaÅŸkanlığındaki Barış ve Demokrasi Partisi 2’si büyükÅŸehir 97, Saadet Partisi 27 belediye baÅŸkanlığı kazandı. Mardin’de büyükÅŸehir belediye baÅŸkanlığına bağımsız olarak aday olan Ahmet Türk ise 206 bin oy alarak baÅŸkan seçildi.Â
Â
 Cumhur Ä°ttifakı seçimleri kazandıÂ
 31 Mart 2019’da gerçekleÅŸtirilen yerel seçimlerine ise AK Parti ve Milliyetçi Hareket Partisinin kurduÄŸu Cumhur Ä°ttifakı, CHP, Ä°YÄ° Parti, Saadet Partisi ve Demokrat Partisinin birleÅŸtiÄŸi Millet Ä°ttifakı ile gidildi. Bu seçimlere göre Cumhur Ä°ttifakı 5’i büyükÅŸehir olmak üzere 980 belediye baÅŸkanlığını kazandı.Â
 Millet Ä°ttifakı ise 5’i büyükÅŸehir olmak üzere 269 belediyeyi kazandı. Halkların Demokrat Partisi ise 3’ü büyükÅŸehir, 59 belediyeyi kazandı.Â
Â
 61 milyonu aÅŸkın seçmen oy kullanabilecekÂ
 Türkiye 31 Mart 2024 Pazar Günü yeniden seçime gidecek. Seçimde 81 il, 973 ilçe ve 390 belde belediye baÅŸkanı ile 50 bin 336 muhtar belirlenecek, il genel meclisi ve belediye meclisi üyeliÄŸi seçimleri yapılacak. 61 milyonu aÅŸkın seçmenin oy kullanabileceÄŸi seçimlerde vatandaÅŸlar belediye baÅŸkanlarını seçecek. Â
 (Ä°HA)                  Â