BU KANUN İLE GETİRİLEN ÖZEL İNFAZ USULLERİNİN GENİŞLETİLMİŞ KAPSAMI HANGİ HUSUSLARI İHTİVA ETMEKTEDİR?
Hapis cezalarının hafta sonu, geceleyin veya konutta infazına ilişkin mevcut uygulamanın kapsamı genişletilmektedir.
Bu usuldeki 6 aylık sınır, kasıtlı suçlar bakımından 1 yıl 6 aya, ölüme neden olma hariç taksirli suçlar bakımından ise 3 yıla çıkarılmaktadır.
Kadınlar ve yaşlılar için öngörülen konutta infaz usulünün ceza sınırı artırılmaktadır.
Çocuklar da bu usule dahil edilmektedir.
Bu kapsamda konutta infazın sınırı;
Kadın, çocuk ve 65 yaşını bitirmiş erkek hükümlüler için 1 yıl,
70 yaşını bitirmiş hükümlüler için 2 yıl,
75 yaşını bitirmiş hükümlüler için de 4 yıl olarak belirlenmektedir.
C-) CEZA YARGILAMASINDA SERİ MUHAKEME USULÜ GETİRİLEREK, KANUNDA BELİRLENEN BİR KISIM SUÇLAR SERİ YARGILAMA USULÜNE TABU TUTULMUŞTUR;
Ceza yargılaması açısından 01.01.2020 tarihi itibarı ile yürürlüğe giren ceza yargılamasında seri muhakeme usulüne ilişkin açıklamalarımız;
5271 sayılı Ceza muhakemesi Kanunu´nun 7188 sayılı kanun ile yeniden düzenlenen 250. Maddesinde, soruşturma aşaması sonunda bazı suçlarla ilgili olarak kamu davasının açılmasının ertelenmesine karar verilmediği takdirde seri muhakeme usulü uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.
Bu yasal düzenlemede kamu davasının açılmasının ertelenmesine karar verilebilecek suç tipleri açık bir şekilde belirtilmiştir. Bu suç türleri hakkında kamu davasının açılmasının ertelenmesine kararı verilmemesi halinde seri yargılama usulü uygulanacaktır.
Yasa koyucu, bu düzenleme ile soruşturma aşamasında filtre edilemeyen bazı suçların yargılamasının hızlı bir şeklide bitirilmesini amaçlamıştır.
Seri muhakeme usulü, şüphelinin daha az bir yaptırım beklentisiyle bu usulün uygulanmasını kabul etmesi esası üzerine kurulmuş bir yargılama sistemidir.
Seri muhakeme usulü, bir tarafta şüpheli diğer tarafta savcılık ile hüküm ve denetim makamı olarak mahkemenin bulunduğu bir süreci ifade etmektedir. Yasal düzenlemenin gerekçesinde; seri muhakeme usulünün Kıta Avrupası hukuk sistemi içinde Fransa, İtalya, Almanya ve Romanya gibi ülkelerden modellenen bir sistem olduğu ifade edilir.
Seri muhakeme usulü esas itibariyle, şüphelinin usulün uygulanmasını kabul etmesine hukukî sonuç bağlamak suretiyle yargılamanın en kısa sürede bitirilmesini amaçlamaktadır. Seri muhakeme usulü bu anlamda, belirli bir önem derecesinin altındaki suçlarda yargılama sürecinin formalitelerden arındırılmasını ve yargılama süresinin kısaltılmasını, işlenen suçlara kısa süre içinde etkili ve orantılı bir karşılık verilerek bozulan kamu düzeninin yeniden sağlanmasını temin etmek maksadıyla getirilmiş bir yargılama sistemidir.
Suç şüphesi altında bulunan kişiler, soruşturma sürecinde susma, herhangi bir açıklamada bulunmama hakkına sahip olduğu gibi sorumluluğu kabul hakkına da sahip bulunmaktadır.
Yasa koyucu, suçun niteliği ve cezasının ağırlığına veya geleneksel yargılama usullerinin kullanılmasında hukukî ve sosyal bir yarar bulunup bulunmadığına bakılmaksızın, bütün ceza davalarının mahkemeye taşınmasının adil ve hakkaniyetli olmadığını düşünerek seri yargılama usulünü hüküm altına almıştır. Yasa koyucunun bu yöndeki düzenlemelerinde, ağır iş yükü altında bulunan ceza adalet sistemlerinin önemli sayılmayan ve tehlike arz etmeyen basit suçlarda yargılama sürecini basitleştirecek adımlar atması konusundaki Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesinin tavsiye kararlarının da etkisi olduğunu ifade edebiliriz.
7188 sayılı Kanunun 23. maddesiyle, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun mülga 250 nci maddesi yeniden düzenlenerek, seri muhakeme usulüne ceza adalet sistemimizde yer verilmiştir. 5217 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 250. maddesinin birinci fıkrasında seri muhakeme usulüne başvurulabilecek suçlar katalog şeklinde belirlenmiştir.
Soruşturma aşaması sonunda, bu suçlarla ilgili olarak Cumhuriyet savcısı tarafından kamu davasının açılmasının ertelenmesine karar verilmediği takdirde seri muhakeme usulü uygulanacaktır.
SERİ MUHAKEME USULÜNÜN UYGULANABİLECEĞİ SUÇLAR
Seri muhakeme usulünün uygulanabileceği suçlar, 5271 sayılı Ceza muhakemesi Kanunu´nun 250. Maddesi ile Ceza Muhakemesinde Seri Muhakeme Yönetmeliği´nin 6. Maddesinde açık bir şekilde belirtilmiştir.
5271 sayılı Ceza muhakemesi Kanunu´nun 7188 sayılı kanun ile yeniden düzenlenen 250. maddesi ile Ceza Muhakemesinde Seri Muhakeme Yönetmeliği´nin 6. maddesinde ifade edilen ve kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararı verilmeye müsait veya erteleme kararı verilmediği takdirde seri yargılama usulünün uygulanabileceği suçlar şunlardır:
Türk Ceza Kanununda yer alan suçlar:
1) Hakkı olmayan yere tecavüz (madde 154, ikinci ve üçüncü fıkra)
2) Genel güvenliğin kasten tehlikeye sokulması (madde 170)
3) Trafik güvenliğini tehlikeye sokma (madde 179, ikinci ve üçüncü fıkra)
4) Gürültüye neden olma (madde 183)
5) Parada sahtecilik (madde 197, ikinci ve üçüncü fıkra)
6) Mühür bozma (madde 203),
7) Resmi belgenin düzenlenmesinde yalan beyan (madde 206)
8) Kumar oynanması için yer ve imkan sağlama (madde 228, birinci fıkra)
9) Başkasına ait kimlik veya kimlik bilgilerinin kullanılması. (madde 268)
Özel Ceza Yasalarında yer alan suçlar:
1) 10/7/1953 tarihli ve 6136 sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanunun 13 üncü maddesinin birinci üçüncü ve beşinci fıkraları ile 15 inci maddesinin birinci, ikinci ve üçüncü fıkralarında belirtilen suçlar.
2) 31/8/1956 tarihli ve 6831 sayılı Orman Kanununun 93 üncü maddesinin birinci fıkrasında belirtilen suç.
3) 13/12/1968 tarihli ve 1072 sayılı Rulet, Tilt, Langırt ve Benzeri Oyun Alet ve Makinaları Hakkında Kanunun 2 nci maddesinde belirtilen suç.
4) 24/4/1969 tarihli ve 1163 sayılı Kooperatifler Kanununun ek 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendinde belirtilen suç.
Yukarıda belirtilen suçlarla ilgili olarak Kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararı verilmediği takdirde, uyuşmazlık konusu suç seri yargılama usulüne tabi olarak yürütülecektir.
5271 sayılı Ceza muhakemesi Kanunu´nun 7188 sayılı kanun ile yeniden düzenlenen 250. Maddesinde seri yargılama usulü belli aşamalara tabi tutulmuştur.
