Anne sütünün ne kadar önemli olduğunu ve elimizden geldiğince (çok çok özel bir sebep olmadıkça) anne sütünü son damlasına kadar bebeğimize sunmak istediğimizi her fırsatta dile getirmeye çalışıyoruz. Fakat günlük hayatta verdiğiniz kararların anne sütü sunumunuzu engelleyeceğini, hatta azaltabileceğini biliyor muydunuz? Acı ama gerçek. Bu nedenle mekanizmaları kısaca anlatarak sütünüzün azalmasına neden olacak etkenlerden uzak durmanızı sağlamaya çalışacağım. Bu sayede günlük hayatta yapacağınız ufak değişiklikler ile süt sunumunuzu koruyabilir ve hatta artmasını sağlayabileceksiniz.
Sağlık sorunları:
Sağlık dediğimiz olgu, fiziksel, zihinsel ve sosyal olarak tam bir iyilik durumu olarak tanımlanır. Bedeninizde, zihninizde ya da günlük hayatta karşılaştığınız sorunların her biri sizin sağlığınızı etkiler. Eğer fiziksel olarak yorgun hissediyorsanız ya da medikal bir probleminiz varsa ya da ruhi çöküntü durumunda hissediyorsanız, bu durum sizi sağlıksız yapmaya yeter de artar bile. Bu durumda vücudunuz enerjisini, sizin iyileşmeniz için tüketir ve süt üretimi aşamasıyla ilgilenmez. Bu konuya birkaç örnek vererek konuyu açalım;
Çok az dinlenmek:
Doğum süreci ardından yenidoğan bir bebekle uğraşmak, onu doyurmaya çalışmak ve tabi ki rutin bakımlarını üstlenmek sizin için oldukça yorucu olabilir. Doğum sonrasında karşılaştığımız yoğun süreç, anne sütünün en büyük ve en sık karşılaştığımız düşmanıdır. Bu nedenle, tıpkı YouTube kanalımda hazırladığım hafta hafta gelişim videolarında anlattığım gibi ilk birkaç hafta için önceliğiniz dinlenmek olmalıdır.
- Bebeğiniz uyurken siz de uyuyun,
- Ayaklarınızı yükselterek emzirin,
- Etrafınızda size yardımcı olabilecek herkes ile iş birliği yapın. Bazen diğer çocuğa bakım, bazen ev işleri, bazen de bebeğinize göz kulak olmak konusunda yardım isteyin.
Sağlığınızı görmezden gelmek:
Sizin vücudunuzda yanlış işleyen her düzenek vücudunuzu meşgul eder ve işler süt üretme kısmına hiç gelemez. Tersi de mümkün; Var olan bir sorunu giderdiğinizde vücudunuz tam kapasite süt üretimi için elinden geleni yapacaktır. Bir sorununuz olduğunu düşünüyorsanız, doktorunuza iletişime geçin. Doktorunuza emzirme döneminde olduğunuzu ve bebeğinizin kaç aylık olduğunu da bildirin. Bu sayede ilaç yazılırsa, emzirme süreciniz olumsuz yönde etkilenmeden de tedavinizi sağlayabilirsiniz...
Stresli yaşam:
Stres dediysem, olayı sadece moral bozukluğu olarak algılamayın. Vücudunuzu zorlayan fiziksel stresler de, duygusal ve ortamsal stresler de süt sunumunuzu azaltacaktır. Örnek vermek gerekirse emzirme ortamınızda rahat etmiyorsanız (diğer annelerin muhtemel düşünceleri ya da mahremiyet nedeniyle huzursuz olmak gibi sebepler nedeniyle) süt üretiminiz olumsuz etkilenecektir. Karışık duygu durumları hormonlarınızı da karıştırır. Korku, ağrı, maddi zorluklar, aile arasında ya da bireylerin aralarındaki tüm zorluklar, tüm stresler sütünüzü olumsuz etkiler.
- Ağrınız varsa ağrı kesici alın, eğer elinizde yoksa çocuk doktorunuza danışarak ilaç edinin.
- Bebeğinizi insanların yanında emzirmek zorunda değilsiniz. Bebeğinizi en rahat olduğunuz ortamda besleyin.
- Stres ile mücadele için olabildiğince düzenli yaşayın, düzenli ve dengeli beslenin.
- Stres ile baş edemediğinizi hissettiğiniz anda etrafınızdan destek alın ve konuyu onlara açın. Mümkünse bu süreçte kendinize kısa bir zaman ayırın.
- Güvendiğiniz biriyle duygularınızı ve kendinizi stresli hissettiren konuları konuşun. Hem online danışmanlık verdiğim hem de kliniğime gelen annelerle yaptığım görüşmelerde sadece bebeklere değil de annelere de dikkat etmeye ve onların kendilerini iyi hissetmelerini sağlayacak şekilde cümlelerimi seçiyorum. Bu yazıyı okuyan kişi bebeğin annesi değil de annenin yakını ise annemiz size açılmak zorunda kalmadan da onları gözetin.
Tekrar hamile kalmak:
Emzirme sürecini ilk 6 ayda sadece anne sütü ile, mümkünse en az 24 ay boyunca devam etmeyi öneriyorum. Benden başka T.C. Sağlık bakanlığı, AAP, DSÖ gibi büyük kurum ve kuruluşlar da bu şekilde öneriyor. İlk 24 aylık süreçte tekrar hamile kalırsanız, hormonal düzenlemeler sonucunda süt oluşumunuzu azalacaktır. Eğer hamile kalırsanız sütünüzü kesilene kadar verebileceğinizi bilin. Eğer kadın doğum doktorunuz aksi bir şey söylemez ise sütünüzü vermeye devam edin, fakat süreçte sütünüzün peyderpey azalacağını da bilin. 12 ay altında bir bebeğiniz varsa mama alternatifleri için çocuk doktorunuza görüşün. 12 ay üstü bebekler katı besinle idare edebilir ama gene de çocuk doktorunuza danışın.
Diyet:
Beslenmeniz genel olarak bebeğinizin alacağı vitamin ve mineraller açısından oldukça değerli iken aynı zamanda alacağınız bazı bitkiler ve besinler süt üretiminizi etkileyebilir. Aldığınız besinlerin ikincil etkisi ile süt üretiminiz artabilir ya da azalabilir.
Emziren bir annenin ne kadar yemek yediğinden ya da ne kadar su içtiğinden bağımsız olarak anne sütü üretilmeye devam edecektir. Yani annesi doğru beslenemese de bebeğine doğru şekilde süt üretebilecektir. Bunun anlamı şu; bebeğinizin vücudunuzdan aldığı besin maddelerini yerine koymazsanız, süreçte annelerin sağlıkları sadece emzirmeye devam ettiği için dahi olumsuz yönde etkilenebilecektir.
Hem kendi sağlığınız hem de bebeğinize vereceğiniz içeriğin zenginleşmesi için sağlıklı bir yeme içme planı yapın ve uygulayın. Daha düzenli gıda almayı unutmayın. 5 kg ağırlığındaki bir bebeğin günde sizin vücudunuzdan 600 ml su çekeceğini düşünerek sıvı alımınızı ayarlayın. Galaktagog etkili (sütünüzün artmasını sağlayacak) sağlıklı besinlerle beslenmeye devam edin ki hem sağlıklı beslenme devam etsin hem de sütünüzün artsın. Yulaf ezmesi, badem, nohut ve koyu yapraklı besinler süt sunumunuzu artırmak için oldukça yararlı besinlerdir.
Abartılı baharat ve bitki içeriği kullanımından kaçının:
Emzirme sürecinde baharat kullanımında azaltma yapmanıza gerek yok fakat yüksek dozda alınan bazı baharatların hem sütünüzde tad değişikliğine neden olabileceğini hem de süt sunumunuzda almaya neden olabileceğini unutmayın. Bu konuda da dengeden yana olun. Tadında kullanmaya devam edin.
- Adaçayı en çok süt sunumunu azaltan bitkilerden biridir. Hatta sütü azaltmaya çalışan annelerin sıklıkla kullandığı bir ürün olduğunu söylemek yanlış olmaz.
- Mentollü öksürük şuruplarının ve mentollü şekerlerin hoşunuza gitmesi ve nezle durumlarında doktorlar tarafından da önerilmesi sık karşılaştırdığımız durumların başında gelir. Bu içeriklerin süt sunumunuzu azaltacağını unutmayın ve mümkünse emzirme döneminde kullanmayın.
- Bol miktarda kullanılan maydanoz, kekik, Yasemin ve civanperçemi kullanımı sütünüzü azaltacaktır. Olabildiğince kaçının.
- Rezene, yonca, samısak, zencefil sütünüzde artış sağlayacaktır. Bu nedenle emzirme döneminde bol bol tüketmeye özen gösterin.
Yaşam tarzı değişiklikleri:
Tahminleri alayım?
Evet, Sigara, Alkol ve Kafein tüketimi ile ilgili dikkat etmeniz gereken hususlar var.
Kafein tüketiminiz derken aklınıza sadece kahve gelmesin. Hatta en son kahve gelsin. İçinde kafein bulunan besinlerden ölçülü miktarda alım sorun olmazken, abartılı kullanımlar vücudunuzu kurutabilir ve süt sunumunuzu azaltabilir. Kahve, çay, gazlı içeceklerin tamamı ve çikolata özellikle dikkat etmenizi istediğim besinlerdir. Aynı zamanda aldığınız kafeinin bir kısmının sütünüz aracılığıyla bebeğinize geçeceğini ve sinirlilik, uykusuzluk, huzursuzluk? vs. gibi durumlara neden olacağını da unutmayın.
Sigara içmek.
Asla kabul edilebilir olmamakla beraber etkisini Oksitosin hormonu üzerinden boşalma refleksi üzerine etki ederek gösterir. Bu şekilde etkilenen refleks yanıt olmazsa, sütünüzün göğsünüzden dışarı çıkması olumsuz etkilenecek ve göğüste şişkinlik ve mastit oluşumu yanında süt talebini düşürerek süt üretiminizi de azaltacaktır.
- Bebeğinizin yanında asla sigara içmeyin.
- Üzerinizde sigara kokusu varken asla bebeğinizi kucağınıza almayın.
- Emzirme öncesi ve sonrasında en az 2 saatlik temiz dönem bırakın ki bebeğiniz de sizinle beraber sütünüzden sigara içmesin.
- Mümkünse Sigara kötü alışkanlığı´nı tamamen bırakın ve bebeğinizin gelecekte annesiz babasız kalmasını önleyin.
Alkol alımı:
Sigara gibi bırakma refleksine engel olarak etkisini gösterir. Aynı zamanda alkol aldığınızda algılarınız zayıflayacak ve bebeğinizin ihtiyaçları konusunda daha az koopere bir anne olmanıza neden olacaktır. Bebeğinizin gelişim geriliği yaşayacağını ve birçok organ ve sisteminin (beyin, sinir ve karaciğer gibi) doğrudan olumsuz etkileyeceğini bilmelisiniz. Yani istemeye istemeye bebeğinize alkol vermiş olursunuz ki bu, bebek ve çocuk istismarı anlamına gelir. Dolayısıyla hem gebelik döneminde hem de emzirme sürecinde alkol almayın.
İlaçlar:
Gebelik ve emzirme süreçleri özel süreçlerdir ve sizin aldığınız tüm ilaçlar doğrudan ya da dolaylı olarak bebeğinizin sağlığını etkileyecektir (olumlu ya da olumsuz?). Bu nedenle bir ilaç almadan daha doğrusu kullanmadan önce bu ilacı yazan doktorunuza danışın. Kafanız karışırsa çocuk doktorunuzdan da görüş alın.
Bazı ilaçlar, süt boşaltma refleksini etkileyebilir ve sonuç olarak süt üretimini bozabilir.
- Nezle ilaçlarının büyük kısmı, Sinüzit ilaçları, Alerji ilaçları Psödoefedrin içerikleri nedeniyle bu etkiye sahiptirler. Psödoefedrin içeren ilaçları almamaya çalışın.
- Doktorunuz sizin için ilaç yazacaksa emzirme sürecinde olduğunuzu belirtin.
- Arada kaldığınız tüm durumlarda çocuk doktorunuza danışarak adımlar atın.
Doğum kontrol haplarının büyük kısmı hormon içerikli ilaçlardır. Bunları bir sonraki gebeliği engellemek için alıyor olsanız da kullanımları süreç içerisinde süt üretiminizi olumsuz yönde etkileyebilir. Özellikle östrojen içeren doğum kontrol haplarında bu etkilerin yüksek miktarda gözleneceğini unutmayın.
- Emzirme sürecinde doğum kontrolü sağlamak istiyorsanız süt üretimini olumsuz etkilemeyen haplardan kullanın.
- Süt üretimi ile hiç alakası olmayan doğum kontrol yöntemlerini kullanın. Prezervatif, Diyafram ve RİA açısından kadın doğum doktorunuzdan bilgi alın ve yardım isteyin.
- Östrojen içermeyen sentetik progesteron içeren yöntemler hakkında bilgi alın.
Son söz:
Anne sütünüzde azalma oluyor ve yukarıda saydığım sebeplerden bir ya da birkaçının bu konuda suçlu olduğunu düşünüyorsanız sebepleri ortadan kaldırmaya çalışmalı, hiç olmazsa belli bir seviyenin altına indirmeye çalışmalısınız.
Ve tabi ki anne sütünü artırmak için emzirme eğitimleri kapsamında sizin için YouTube kanalımda paylaştığım diğer videolara göz atmanızı öneririm. Talep geldiği sürece ilginizi çekeceğini ve sizlere yarar sağlayacağını düşündüğüm birçok konuyu da burada anlatmaya devam edeceğim.
