CEZA YARGILAMASINDA SERİ MUHAKEME USULÜ (12)

Cumhuriyet Savcısı Tarafından Tespit Edilen Cezanın Seçenek Yaptırımlara Çevrilebilmesi Veya Ertelenebilmesi
Ceza Muhakemesinde Seri Muhakeme Yönetmeliği´nin 10. Maddesinin beşinci fıkrası uyarınca sonuç olarak belirlenen hapis cezasının Cumhuriyet savcısı tarafından, şartların varlığı hâlinde Türk Ceza Kanununun 50 nci maddesine göre seçenek yaptırımlara çevrilebilmesi veya Türk Ceza Kanununun 51 inci maddesine göre ertelenebilmesi mümkündür. (Yönetmelik Madde 10/7)
Nitekim 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu´nun 250. Maddesinin dördüncü fıkrasında, sonuç olarak belirlenen hapis cezası Cumhuriyet savcısı tarafından, koşulları bulunması halinde Türk Ceza Kanununun 50 nci maddesine göre seçenek yaptırımlara çevrilebileceği veya 51 inci maddesine göre ertelenebileceği hüküm altına alınmıştır. (CMK m. 250/5)
Bu yasal düzenleme ile 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu´nun 250. Maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca sonuç olarak belirlenen hapis cezasını seçenek yaptırımlara veya adli para cezasına dönüştürme yetkisi cumhuriyet savcısına tanınmıştır.
Burada asıl sorun, cumhuriyet savcısının cezayı belirlerken, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu´nun 61. maddesinin birinci fıkrası dışında ceza genel hükümlerini tatbik edip edemeyeceği ile ilgilidir.
Bu aşamanın denetime açık olup olmadığı, cumhuriyet savcısının cezayı hatalı belirlediği şeklinde veya benzeri itirazların ileri sürülüp sürülemeyeceği hususu sorunlara neden olacaktır. Fakat tüm bunlara rağmen hata halinde mahkemenin talepnameyi iade etmesi mümkündür.
Cezanın belirlenmesi bir yargılama faaliyetini gerektirdiğinden, soruşturma aşamasında tek yönlü olarak ve evrak üzerinde cezanın tespit edilmesi hatalara neden olabilecektir.
Bu durumda da mahkemenin talepnameyi hataların veya eksikliklerin giderilmesi amacıyla Cumhuriyet Başsavcılığına iade etmesi gerekecektir.
Seri Muhakeme Usulü Kabul Tutanağının Düzenlenmesi
Cumhuriyet savcısı tarafından yapılan teklifin, şüpheli olan kişi tarafından kabul edilmesi hâlinde, bu kabul işlemi buna ilişkin Ceza Muhakemesinde Seri Muhakeme Yönetmeliği´nin ekinde yer alan (Ek-1´de yer alan) örneğe uygun olarak tutanağa bağlanacaktır. Yani seri muhakeme usulü kabul tutanağı düzenlenecektir. ( Yönetmelik Madde 10/8)
Tutanakta şu hususlar yer almalıdır:
1) Şüpheliye isnat edilen eylem,
2) Şüphelinin kabul beyanı,
3) Belirlenen sonuç ceza ve/veya güvenlik tedbiri
4) Uygulandığı takdirde hükmün açıklanmasının geri bırakılması, seçenek yaptırım veya hapis cezasının ertelenmesine ilişkin hususlar.
Yukarıda belirtilen hususları içeren kabul tutanağı, Cumhuriyet savcısı ve şüpheli ile müdafi tarafından imzalanmalıdır. (Yönetmelik Madde 10/8)
Teklifin kabulü halinde aynı gün mahkemeye yönlendirme
Şüphelinin teklifi müdafi huzurunda kabul etmesi halinde şüpheli, aynı gün mahkemeye yönlendirilecektir. (Yönetmelik Madde 10/9)
Şüphelinin teklifi reddetmesi
Cumhuriyet savcısı tarafından yapılan teklifi şüpheli reddederse, yani teklifi kabul etmez ise, Cumhuriyet savcısı tarafından buna ilişkin tutanak düzenlenmelidir. Bu tutanak taraflarca imzalandıktan sonra soruşturma dosyasına muhakkak eklenmelidir. ( Yönetmelik Madde 10/10)
Teklifin SEGBİS veya istinabe yoluyla da yapılabilmesi
Soruşturmayı yürüten Cumhuriyet savcısının seri muhakeme usulüne ilişkin bilgilendirme ve teklifi SEGBİS veya istinabe yoluyla da yapabilmesi mümkündür. (Yönetmelik Madde 10/11)
Seri muhakeme usulüne ilişkin işlemlerin SEGBİS yöntemiyle yapılması
Soruşturmayı yürüten Cumhuriyet savcısı seri muhakeme usulüne ilişkin işlemleri SEGBİS yöntemiyle yapması hâlinde, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu´nun ?Elektronik işlemler? başlıklı 38/A maddesine göre gerekli işlemleri yerine getirmelidir. (Yönetmelik Madde 10/12) DEVAMI YARIN