Mahkeme Hükmünün İtiraz Yasa Yoluna Tabi Olması
Başka bir söylemle, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu´nun 250. Maddesinin Dokuzuncu fıkrası kapsamında Cumhuriyet savcısının talebi doğrultusunda mahkemece kurulan hüküm itiraz yasa yoluna tabidir.
Bu yasal düzenlemede, yasa yolu ile ilgili sorunların cevabı bulunmamaktadır. Uygulamada hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) kurumu ile ilgili olarak ortaya çıkan sorunların, burada da ortaya çıkabileceğini düşünmekteyiz. Örneğin, itiraz makamı şekli incelemenin yanında esasa ilişkin bir değerlendirme yapabilme yetkisine sahip midir?
Kanaatimizce, şekli inceleme yanında esasa ilişkin değerlendirme yetkisi de itiraz makamına tanınmalıdır.
Yürürlük Tarihi
7188 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun´un 31. Maddesinin birinci fıkrasının c) bendi ile, Ceza Muhakemesi Kanunu´nun 250 nci maddesinde düzenlenen seri muhakeme usulü ile 251 ve 252 nci maddelerde düzenlenen basit yargılama usulüne ilişkin hükümlerin, 01.01.2020 tarihinden itibaren uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.
Bu düzenleme ile yasa koyucu, seri yargılama yönteminin tüm kural ve ilkeleri ile derhal uygulanmasının ortaya çıkaracağı sakıncaları gidermek, kurumun içselleştirilmesi ve tartışılması, yöntemin çıkarılacak yönetmelikle daha da belirgin bir hale gelmesini temin etmek ve kurumun benimsenmesi için belli bir süre geçmesi gerekliliği açısından uygulamayı 01.01.2020 tarihine ertelemiştir.
KOVUŞTURMA EVRESİNE GEÇİLMİŞ, HÜKME BAĞLANMIŞ VEYA KESİNLEŞMİŞ DOSYALAR AÇISINDAN UYGULAMA
5271 saylı Ceza Muhakemesi Kanunu´nun geçici 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (c) ve (d) bentleri uyarınca seri muhakeme usulü 01/01/2020 tarihinden itibaren uygulanacaktır. Bu tarih itibarıyla kovuşturma aşamasına geçilmiş, hükme bağlanmış veya kesinleşmiş dosyalarda seri muhakeme usulü uygulanmayacaktır.
Sonuç olarak seri muhakeme usulünün uygulanması ile beklenen faydalar şunlardır:
1) Seri Muhakeme Usulünde Cumhuriyet savcısı ile şüpheli ve avukatının kabulüne bağlı olarak dosyalar hızlı bir şekilde sonuçlandırılabilecektir.
2) Bu uygulama sayesinde Cumhuriyet savcıları daha etkin olacak ve mahkemelerin iş yükünü azaltacaktır.
3) Yeni usulle; Cumhuriyet savcısına belli bazı suçlar için şüpheliye seri muhakeme teklif etme yetkisi tanınmıştır. Bu işlem zorunlu olduğundan uygulama yaygınlaşacaktır.
4) Şüpheli seri muhakemeyi kabul ederse temel cezadan indirim yapılarak uygulama yapılacağından şüphelinin bu usulü tercih etme olasılığı yükselecek ve bu şekilde uygulama kapasitesi genişleyecektir.
5) Ayrıca seri yargılama usulünde belirlenen bu ceza, seçenek yaptırımlara çevrilebilecek, ertelenebilecek ya da hükmün açıklanması geri bırakılabilecektir. Bu durumun şüphelinin teklifi kabul etme olasılığını artıracağı söylenebilir. Bu durumda da seri muhakeme usulünün uygulanma sayısı yükselecektir.
Konu ile ilgili otoriteler tarafından yılda 180 bin dosyanın seri muhakeme usulüyle çözülmesinin beklendiği ifade edilmektedir. Bu nedenle seri muhakeme usulünün uygulanması yargının iş yükünü bir nebze olsun hafifletecek ve kapsam içinde kalan dosyalar açısından yargılama süresini kısaltacaktır.
Katkı sağlaması temennilerimiz ile?
