CEZA YARGILAMASINDA SERİ MUHAKEME USULÜ (9)

Seri Muhakeme Usulünün Uygulanmasının Şüpheliye Teklif Edilmesi
Cumhuriyet savcısı, soruşturma aşamasında seri muhakeme usulünün uygulanması hususunu şüpheliye teklif edecektir. Şayet şüpheli, müdafii huzurunda teklifi kabul ederse, seri muhakeme usulü uygulanabilecektir. (CMK m. 250/3)
Başka bir söylemle, Cumhuriyet savcısı tarafından şüpheliye Seri muhakeme usulünün uygulanması teklif edilirken, şüpheliye uygulanacak yaptırımların neler olduğu açıklanmalıdır. (Yönetmelik Madde 10/2)
Burada özellikle uygulanacak yaptırım konusunda şüphelinin bilgilendirilmesi önemlidir. Şüphelinin yaptırım konusunda bilgilendirilmesi, seri muhakeme usulünün uygulanmaması halinde hakkında verilebilecek ceza ile karşılaştırma yapabilmesini mümkün kılacaktır. Şüphelinin uygulanabilecek yaptırımları mukayese ederek seri muhakeme usulünün uygulanması ile ilgili kararını vermesi gerekecektir.
Kanaatimizce, seri muhakeme usulünün uygulanması teklifini değerlendirmek hukuksal bilgi gerektirdiğinden, şüphelinin bu aşamanın tümünü kapsayacak şekilde müdafii yardımından yararlandırılması gerekir.
Nitekim yasal düzenlemenin gerekçesinde de, teklif sırasında müdafiinin hazır bulunması gerektiği, bu hususun seri yargılama usulünün uygulanabilmesi için olması gereken zorunlu koşullardan biri olarak öngörüldüğü ifade edilmiştir.
Teklifin müdafi huzurunda yapılması ve şüphelinin teklifi değerlendirmesi için süre verilmesi
Şüphelinin, seri muhakeme usulünün uygulanması yönündeki teklifi müdafi huzurunda kabul etmesi hâlinde seri muhakeme usulü uygulanabilecektir. Ancak şüpheli teklifi değerlendirmek için süre isteyebilir.
Şüpheli teklifi değerlendirebilmek amacıyla süre talep ederse, şüpheliye bir ayı aşmamak üzere makul bir süre verilmek zorundadır.( Yönetmelik Madde 10/3)
Şüphelinin seçtiği bir müdafi yoksa baro tarafından müdafi görevlendirilmesi istenilmelidir, (Yönetmelik Madde 10/3)
Şüphelinin mazereti olmaksızın gelmemesi veya teklifi kabul etmemesi
Şüphelinin mazereti olmaksızın belirlenen süre içinde gelmemesi veya bu usulün uygulanmasını kabul etmediğini bildirmesi halinde soruşturmaya genel hükümlere göre devam edilmesi gerekecektir. (Yönetmelik Madde 10/4)
YAPTIRIMIN BELİRLENMESİ
Cumhuriyet savcısı, Türk Ceza Kanununun 61 inci maddesinin birinci fıkrasında belirtilen hususları dikkate alarak, suçun kanuni tanımında öngörülen cezanın alt ve üst sınırı arasında tespit edeceği temel cezadan yarı oranında indirim uygulamak suretiyle cezayı ve/veya güvenlik tedbirini belirlemelidir. ( Yönetmelik Madde 10/5)
Burada Cumhuriyet savcısı yaptırımı şu şekilde belirleyecektir:
Birinci işlem: Türk Ceza Kanununun 61 inci maddesinin diğer fıkralarını dikkate almaksızın, sadece birinci fıkrasına göre suçun kanuni tanımında öngörülen alt ve üst sınırlar arasında bir yaptırım tespit etmelidir.
İkinci işlem: Daha sonra belirlediği bu yaptırımdan yarı oranında indirim yaparak sonuç cezayı tayin etmelidir.
Cumhuriyet savcısı yukarıda belirtilen şekilde yaptırımı belirlemek zorundadır. Bunun dışında faile bir ceza teklifinde bulunulması mümkün değildir.
Cumhuriyet savcısı, iki aşamada belirlediği yaptırımlar üzerinden başkaca bir indirim veya artırım yapması da söz konusu değildir.
Şartlarının bulunması halinde şüpheli hakkında belirlenen yaptırımın seçenek yaptırımlara çevrilmesi veya ertelenmesi veya hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilmesi de mümkündür Bu yetki de yine Cumhuriyet savcısı tarafından kullanılacak bir yetkidir.
DEVAMI YARIN