Yüce Mevlâmızın bildirdiği hesap gününde kurulacak adalet terazilerine inanmayanlar, yaptığı kötülüklerin ve hıyanetliklerin yanına kâr kalacağını zannedenler gaflet ve dalâlet içindedirler. Haklı, mutlaka hakkını alacaktır. Dünyada, adalet duygusundan yoksun olanlar yüzünden haklarını ve hukuklarını alamamış olanlar, ahirette kurulacak Mahkeme-i Kübra’da, Hesap Gününde alacaklardır.
Buna samimiyetle inandığımız için kötülük yapmak yerine iyilik yapmanın yollarını aramak zorundayız. İnsanlar, hür iradeleri ile doğru ve yanlışı seçmekte serbest bırakılmıştır. Öyle ise herkes kendi yaptıklarından sorumludur. Kimse kimsenin günahını yüklenmeyecektir. Hiç kuşku yok ki, mümin olan insanlar da zaman zaman hata ederler, yanlış yaparlar ve haram olan işleri işleyerek günaha girerler. Girdikleri günahlar kul hakkı ile ilgili ise, kullara haklarını ödeyerek helalleşirler. Kullara karşı haklarını bu dünyada ödemezlerse, öbür dünyada ödemek zorunda kalırlar. Kazandıkları günahlar Allah hakkı ile ilgili ise, tövbe edip af dilerler. Allah dilerse tövbeleri kabul edip onları affeder, dilerse de işledikleri suça uygun cezalarla cezalandırır.
EZAN VE KAAMETİ DİNLEME ADÂBI.
Rivayete göre, Peygamberimiz(s.a.s.), şöyle buyurmuştur: “Müezzin ezan okurken onun arkasından ezan cümlelerini tekrar eden kimse müezzin kadar sevâb kazanır”
Ezanı işiten kimse onu saygılı bir edâ ile dinlemeli ve müezzinin söylediği cümleleri şu şekilde tekrar etmelidir:
- Müezzin “Allahu ekber” deyince; dinleyen “Allahu Ekber, celle celelehû” demelidir.
- Müezzin, “Eşhedü en lâ ilâhe illallah” deyince, dinleyen de aynen tekrar etmelidir.
- Müezzin, “Eşhedü enne Muhammeden Resûlullah” deyince, dinleyen: “Eşhedü enne Muhammeden Resûlullah, Allahümmessalli alâ Seyyidina Muhammed” demelidir.
- Müezzin, “Haya ale’sselâh” deyince, dinleyen: “Haya ale’sselâh, La Havle velâ kuvvete illâ billahi Aliyyil Azîm”demelidir.
- Müezzin, “Hayye ale’l – felâh” deyince, dinleyen: “Hayye ale’l – felâh, Mâşâllahu kâne” demelidir.
- Müezzin, “Allahu Ekber” deyince, dinleyen aynısını tekrarlamalıdır.
- Müezzin, “Lâ İlâhe İllallah” deyince de, dinleyen aynısını tekrarlamalıdır. ( Ebûl-Leys Semerkandî, Sohbetler,s.279)
