Dostluk, "Kara günde belli olur!" derler. Dost, dostun dert ortağıdır, derdi ve neşeyi paylaşan kimseler, hakiki dostlardır! derler. Kimileri vardır, dostlarının derdini bir tarafa iterek kendi günlerini gün etmeye çalışırlar. Kimi vardır, dostun derdini, acısını paylaşarak onun sıkıntısını hafifletmeye çalışır.
Egoist olmayan kimseler, dostlarının dertleriyle hemhal olurlar.
Dostlarından biri ağlarken, diğerinin kahkaha atarak gülmesi, neşelenmesi, eğlenmesi, onun derdiyle alay etmekten başka ne anlama gelir? Gönül dostlarından biri, bu tür davranışları dizelere dökmüştür.
Dostun, dostlarıyla zevkte, safada,
Uğruna yanışın boşuna senin,
Herkes senin gibi değil cefada,
Durmadan anışın boşuna senin!
İşte duyguları, davranışları tezat halinde iki dost! Biri, diğerinin uğruna yanıp her an anarken, öteki dostunun acısından bihaber başka duygular içindedir. O, başka hayaller, düşler peşindedir.
Onun hafta sonu düşü, hayali,
Senin gibi değil günü, melali,
Görünür tavrından baksan her hali,
Yıkılıp yanışın boşuna senin!
Kimi vardır, "Hayata bir gelinir!" felsefesi içindedir. Kimsenin duygusu, kimseyi ilgilendirmez görüşü içindedir. Bu tür davranış bir zaaf mı, hercailik mi nedir?
Senin duyguların onu bağlar mı,
İçten kaynamayan coşar çağlar mı,
Zevk, sefa içinde gülen ağlar mı?
Aldanıp kalışın boşuna senin!
Dert ortaklığı, dostluk, bir aldanış mı nedir? bilinmez. Herkesin düşüncesi, duygusu elbet kendi yapısı içindedir.
Zorlama, ahd ile ikrar verilmez,
Gönülde olmayan, dilde görülmez,
Kimsenin zikri ne, fikri bilinmez,
Bu derde dalışın boşuna senin!
Evet, kimsenin zikri ve fikri bilinmediği gibi, gönülde olmayan da elbet dile gelmez. Zorlamakla ikrar ettirmeye çalışmak boştur. İki dost arasındaki düşünce ve duygu farklı ise sürer gider.
O, hafta sonunda kaçamak düşler,
Yapar planını yolunda işler,
Umurunda değil dertli deyişler,
Çileyle doluşun boşuna senin!
Kâtibi merhum, yalancı dünyaya bir başka gözle bakar. Sonra da teşhisi koyar.
"Kâh sefa buldu gönül ayinesi kâh keder,
Böyledir hali cihan, böyle gelir, böyle gider!"
Bu konuda artık başka söz etmeye lüzum var mı? Dost, dostun derdine ortak olmazsa neye yarar?
