Kooperatifçilik birlik ve beraberlik demektir. “Birlikten kuvvet doğar ve “bir elin nesi var iki elin sesi var” atasözlerinde de ifade edildiği gibi birlik ve beraberlik en önemli dayanışma biçimi. Kooperatifçiliğin amacı üreticinin karşılaştığı girdi maliyetlerinin düşürülmesi, üretimin desteklenerek artırılması ve verimliliğin yükseltilmesidir. Ancak cumhuriyetin temeliyle kooperatifçilik bilincinin değeri günümüze kadar korunarak gelmeyi başaramadı. Atatürk’ünde kooperatifçiliğe verdiği değer son TBMM açılış konuşmasındaki ifadeleriyle de anlaşılmakta; “köyde ve yakın köylerde müşterek harman makineleri kullandırma köylülerin ayrılamayacağı bir adet haline getirilmelidir.” Bu ifadede de belirtildiği gibi üretimde ortak makine kullanımı oldukça önemlidir. Bunu biraz daha açacak olursak, bir bölgenin iklim şartlarına uygun yetişen ürünler bellidir. Örneğin Sivas’ta yetişen ürünler patates, şeker pancarı, buğday, yulaf, arpa, yem bitkileri, mısır ve Ayçekirdeği gibi ürünlerdir. Bu ürünlerin üretim aşamasında kullanılacak ekipmanlar belli ama her çiftçide aynı ekipmanlar dizili. Bir köyün yarısı şeker pancarı diğer yarısı da buğday ekiyor olsa bile herkeste aynı ekipman var. E iyi ama neden? Ortak makine kullanımı neden esas alınmıyor? Neden sadece harman makineleri ortak kullanımda yer alıyor da sürüm ve ekim ekipmanları yer almıyor? Bu sorundan daha öncelikli sorun olan arazi toplulaştırılması da kooperatifçiliğin esaslarından biri olmalı. Bir köyde parça parça işlenen arazilerin toplulaştırılması devamında ortak makine kullanımı bilincini oluşturmada da teşvik edecektir. Gelin görün ki üretimde tek sorunumuz sadece kooperatifleşememe değil. Birlik olmak için arazi toplulaştırma uygulamasını üst düzeyde uyguluyor olmamız gerek ki devamında kooperatifçilik bilinci uygulanabilsin. Kooperatifçiliğin mantığı çiftçiyi hem üretim aşamasında hem de pazarda koruma altında tutmak. Örgütlenmenin bilinci üretimde oldukça güçlü ancak bunu ne kadar yapabildiğimiz ve bu bilince ne kadar sahip olduğumuzda sebepleri ve sonuçları kadar önemli. Toplum olarak birlik ve beraberlik bilincinde olmak hepsinden öncelikli.
Kooperatifçiliğin amacı;
- Ortak hareket etme ve sorumluluk bilinci oluşturma
- Girdi masraflarının azalması (toptan olacağı için daha ucuz olacaktır)
- Üretim maliyetlerinin azaltılması
- Uygun koşullarda kredi temin etmesi
- Pazarlama konusunda gereken danışmanlığı vermesi
- Yeni teknolojilere ulaşma fırsatı vermesi
- Piyasa yönlendirmesi yapması
- Yeni istihdam oluşturması
- Kırsal alanlarda toplumsal refah düzeyinin artırılması
- Arazi toplulaştırılmasının daha kolay yapılması
Kamu ve özel sektörün yanında üçüncü bir sektör olarak görülmesi gereken kooperatifçilik sektörü ülkemizde de üçüncü sektör olarak uygulanma aşamasında gerçek anlamda benimsenmeli. Gelişmiş ülkelerde, özellikle İskandinav ülkelerinde kooperatifçilik bir sektör olarak görülüyor, kamu ve özel sektörden daha hızlı gelişerek çiftçilerin sahip olduğu ve yönettiği bir sektör haline gelmiş durumda. Çiftçinin en çok problem yaşadığı ve mağdur olduğu pazarlama konusunda piyasaya hâkim olarak çiftçinin aracı ile ürün değeri altında satma zorunluluğunu ortadan kaldırmış ve satış- pazarlama kooperatifler aracılığı ile yapılmakta. Ülkemiz tarım alanında güçlü ve önemli bir potansiyele sahip olmasına rağmen ürettiğini satamayan, ürünün değerinin altında sattığının parasını alamayan ve aldığı para ile bir sonraki üretim senesini de öngöremeyen mücadele eden çiftçilerle dolu. Ülkemiz üretmenin lükse dönüştüğü bir ülke değil aksine en verimli topraklarında en kaliteli ürünleri alan katma değeri çok yüksek bir tarım ülkesi olmalı. Kooperatifçilik bilinci ülkemizde en iyi şekilde uygulanması gereken bir politika ancak ne kadar uyguluyoruz orası muamma. Tek bilinen bir gerçek var ki kırsalın ekonomisi canlı tutulmazsa ve gözetilmezse ülke boşalır, tarım biter. Mustafa Kemal Atatürk’ün kooperatifle ilgili söylediği değerli cümleyle yazıyı sonlandırmak istiyorum. “Muhakkak surette birleşmede kuvvet vardır. Kooperatif yapmak, maddi ve manevi kuvvetleri, zeka ve maharetleri birleştirmektir.”
