Gönül erbabından biri, Mısır´da gezerken, çavuşlar, açılın-açılın diye halkı kenarlara sürüyorlar. Gönül adamı da bir kıyıya çekilip acaba kim geçecek diye bekliyor. Derken altınlarla bezenmiş bir eğere kurulmuş, sırmalı elbiseler giyinmiş kuzgunî bir zenci, sağa-sola selâm vererek atını sürer geçer. Derviş, birine, merakla: ? Bu kim?? diye sorar. Adam, Mehmet Ali paşanın kulu deyince, başını göğe kaldırıp: ?Yarabbi! Ben senin kulunum; bu da Mehmet Ali paşanın kulu; kula bakmayı bilmiyorsan, bari Mehmet Ali´den öğren !?der.(Mesnevî ve Şerhi, Cilt 5, s.504)
SINAV- İMTİHAN
İnsanoğlu bencil bir hayat yaşar,
Dünyada sınavla denersin kulu!
Bilmez ki dörtnala ölüme koşar,
Dünyada sınavla denersin kulu!
Has vicdanla fakirleri güldürüp,
Bir dilim ekmeği eşit böldürüp,
İblis dostu ol nefsini öldürüp,
Meleğe çevirip anarsın kulu!
Şeytan gibi şayet isyan ederse,
Genç ruhlara kötü tohum ekerse,
Tövbe etmez yanlış yolda giderse,
Ağır sille vurup ezersin kulu!
Etrafa türlü melânet saçarken,
Muhtaca yardımdan daim kaçarken,
Dünyada yaşam şeklini seçerken,
Has niyeti nedir sezersin kulu!
İmansız hep gaflet içinde yaşar,
Tüm ruhuyla şeytan eline düşer,
Asla affı yok: Allah´a şirk koşar!
Cehenneme atar yakarsın kulu!
Yaşamı hep iyiliklerle bezer,
Yüreğiyle Allah emrini sezer,
Cennet-i Alâ´da salınır gezer,
Boynuna sarılıp öpersin kulu!
OYTAN´ım, sen pek çok diyarlar gezdin,
Aklın erdiğince nasihat yazdın,
Ol azgın nefsinin kuyusun kazdın,
Yâ Râb her amelde sınarsın kulu!
