Bu yazımızda sizler ile Yüksek Seçim Kurulu Başkanlığı´nın oy kullanma esaslarını belirleyen 26.12.2018 tarihli ve 1129 sayılı kararı ile kabul edilmiş olan 138 numaralı yerel seçimlere ilişkin genelgesinin önemli başlıklarını, oy kullanma esaslarına ilişkin önemli başlıkları paylaşacağız.
OY KULLANMA SAATLERİ:
Yerel seçimlerde ülkemiz iki blok halinde kabul edilerek ilimiz SİVAS doğu bloğunda kabul edilerek oy vermenin başlangıç saati sabah saat 07.00 da başlayacak, 16.00 itibarı ile de oy kullanma sona erecektir.
Saat 16.00 dan önce hazır olan ancak sıra bekleyen seçmen oyunu kullanabilecektir. Önemli olan sandık başında saat 16.00 saatinden önce bulunmak olup, kimlik seçmen tarafından sandık kurulu başkanına ibraz edilmek ile 16.00 dan önce gelip de bekleyen tüm seçmenler oyunu kullanmak hakkına sahip olacaktır. ( YSK 138 nolu genelge madde 23 )
SANDIK KURULU ÖNÜNDE OY KULLANMADA SIRA,
Gebe kadınlarımız, hasta ve engelli vatandaşlarımız bekletilmeden oyunu kullanır. Öncelik yasal olarak bu vatandaşlarımızındır.
Yaşlılarımıza ise bekletilmeden oy kullanmasına izin verilebilir.
Yaşlılar ile ilgili düzenleme zorunlu kanuni düzenleme olmayıp, gebe kadınlar, hasta ve engelliler için zorunludur. ( YSK 138 nolu genelge madde 25)
ENGELLİ SEÇMENİN OY KULLANMASI;
Hastalığı veya engeli sebebi ile yatağa bağımlı bulunan seçmenlerin oy kullanmalarını sağlamak için seyyar sandık kurulması düzenleme altına alınmış olup, seyyar sandıkların oluşumu, görev ve yetkileri hususunda Yüksek Seçim Kurulu´ nun 138/2 numaralı genelgesi yürürlüğe konulmuştur. 17 Ocak 2019 tarihine kadar ağır derecede engeli bulunan hastalar için muhtarlıklar kanalı ile İlçe Seçim Kuruluna engelli seçmen başvuru formu doldurularak başvuru yapılan engelli seçmenlerimiz hakkında seyyar sandık uygulaması oluşacak ve seyyar sandık seçmenin ayağına giderek oyunu engelli seçmen burada kullanacaktır. 17 Ocak 2019 saat 17.00 dan sonra başvuru yapılamayacağı için bu hususta başvuruların tamamlanması gerekmektedir.
Bir diğer husus da görme engelli, felçli, elleri eksik olan veya bu gibi bedeni engelleri açıkça belli olanlar o seçim çevresi seçmeni olan ve o sırada sandık çevresinde bulunan akrabalarından birinin, akrabası yoksa o sandıkta kayıtlı sandık kurulu başkanı tarafından belirlenecek bir seçmenin yardımı ile kabine girerek oyunu kullanabilir. Bir seçmen birden fazla engelliye yardım edemez. ( YSK 138 nolu genelge madde 26, 298 Sayılı Kanun 93-2 maddesi )
OKUMA YAZMA BİLMEYEN SEÇMENLERİN OY KULLANMASI;
Okuma yazma bilmeyen seçmenlere, oylarını kullanmaları hususunda sandık çevresinde başkaları tarafından yardım edilemez. Okuma yazma bilmediğini beyan eden seçmen talep eder ise, birleşik oy pusulası üzerinden sandık kurulu başkanı seçmenin sorduğu partiyi veya adayı gösterir. Kabinde hiç kimse olmadan yardım almadan okuma yazma bilmeyen seçmen oyunu tek başına kullanır. ( YSK 138 nolu genelge madde 28 )
TEK ZARF İLKESİ ve BİRLEŞİK OY PUSULALARI;
İlk kez 24 Haziran 2018 tarihinde uygulanan tek zarf ilkesi bu seçimde de uygulanacak olup, oldukça yerinde bir düzenlemedir. Çünkü oy zarflarının biri birinden farklı olması ve yerel seçimlerdeki farklı zarf ve oy pusulaları çoğu zaman seçmenimizce karıştırılmakta ve bu durum da milyonlarca seçmenimizin oylarının geçersiz addedilmesine sebebiyet vermekte idi. Bu sebepler ile tek zarf ilkesi uygulaması yerinde bir düzenlemedir.
OY PUSULALARI;
- İl Genel Meclisi Üyeliği için TURUNCU renkli birleşik oy pusulası,
- Belediye Başkanlığı´na ilişkin MAVİ renkli birleşik oy pusulası,
- Belediye Meclis Üyeliği için SARI renkli birleşik oy pusulası,
- Büyükşehirlerde Büyükşehir Belediye Başkanlığı için BEYAZ renkli birleşik oy pusulası,
- Köy seçimlerinde köy muhtarı ve ihtiyar meclisi üyeliklerinin birlikte yazıldığı oy pusulası,
- Mahalle seçimlerinde mahalle muhtarı ve ihtiyar heyeti üyeliklerinin birlikte yazıldığı oy pusulası ile oy kullanılacaktır.
Tüm seçmenlerimiz tüm bu oy pusulalarını aynı zarfa koyarak TEK ZARF ilkesi uyarınca oyunu kullanacaktır.
ŞİKAYET ve İTİRAZ ;
Seçim güvenliğinden, sandık kurullarının yasada ve genelgede belirtilen şekilde oluşumuna, sandık alanında seçime ilişkin tüm iş ve işlemlerin resmi prosedüre göre uygulanmasına, şikayetlerin değerlendirilmesine kadar sandık kurulları, okul ( bina ) sorumlusu resmi görevliler yetkilidir. Sandık kurulları şikayetleri hemen değerlendirip neticelendirmek zorundadır. Sandık kurullarının iş ve işlemlerine karşı şikayetlerin reddedilmesi dahilinde ilgili başvuru sahibi İlçe Seçim Kurulu Başkanlığı´na itiraz yolu ile başvurabilir.
Şikayet ve itiraz hususunda;
- Seçme yeterliliğine sahip o sandığın seçmenleri,
- Siyasi partiler veya bunların tüzüklerine göre kuruluş kademelerinin ( il ve ilçe kuruluşlarının ) başkanları veya vekilleri,
- Siyasi partiler ve bağımsız adayların müşahitleri,
- Adaylar yetkilidir. ( YSK 138 Sayılı Genelgesi madde 56, 298 Sayılı Kanun madde 110, 116 )
