Soya bazlı mamaların ve ürünlerin kullanımı son yıllarda ebeveynler arasında oldukça popüler hale gelmiş bir uygulamadır. Birçok farklı sosyal alandan bebeklerdeki gaz, kolik ve huzursuzluk şikayetlerinden kurtulmak için normal mamalara göre tercih edilmesi gerektiğini duyar olduk ama acaba bilimsel gerçekler de bunu destekliyor mu?
Bu yazı ile sizlere soya sütü hakkında bilmeniz gereken tüm bilgileri vermeye çalışacak ve bebeğiniz için en uygun beslenmenin hangisi olduğuna kendinizin karar vermenizi sağlayacağım...
Biliyorsunuz ki bebeklik ve küçük çocukluk çağında bireylerin iletişim yetenekleri oldukça kısıtlıdır ve anlatmak istediğini bazen tam olarak anlayamayız. Bu durumlarda etraftan duyduklarımıza inanarak adımlar atarız. Bir kısmı yararlı olurken büyük kısmı sadece hayal kırıklığından ibarettir. Son veriler ışığında AAP ?nin Amerika´da yaptığı bir çalışmada, soya bazlı mamaların tüm mama sektörünün % 20´lik kısmını oluşturduğu görülüyor. Ülkemizde soya bazlı mama kullanımı henüz bu rakamlara çıkmamış olsa da, her trend bilgide olduğu gibi yaygınlaşma ve trendleşme kolaylıkla başarılabilir. Bu noktada soya bazlı mamaların aslında ne için üretildiğini konuşalım ve olayı derinleştirelim.
Soya Bazlı formül mamalara ne zaman geçmemiz gerekir?
Normal inek sütü bazlı mamalara oranla daha pahalı olmasına rağmen bazı tıbbi durumlarda hayat kurtaran besin maddeleri olduğunu bilmek gerekiyor. Tıbbi amaçla kullandığı alanları kısaca özetlemek gerekirse;
- Galaktozemi (anne sütü yasaklanır)
- Primer Laktoz İntoleransı (süt şekerini parçalayacak enzimi olmayan hastalar)
- İshal ve Geçici laktoz eksikliği (bu durumda doktor önerisi olmadıkça aileler kendi kafalarına göre her ishal durumunda mama değişikliği yapmamalı ve anne sütü kesilmemelidir)
Tabi bir de aile Vegan/Vejeteryan ise ve bebeklerini bu şekilde büyütmek istiyorlarsa. Bu durumda da aileler soya bazlı mamaları tercih edebiliyorlar. Çocuk doktorunuzla konuştuğunuz ve birlikte karar verdiğiniz sürece bebeğiniz için en iyi kararı vermiş olursunuz. Bu cümleden sonra aklınıza şu soru işareti gelmiş olabilir;
Peki ya kendi başıma karar vermişsem ya da verecek olursam? O zaman gidişatı ne kadar şanslı olduğunuz belirleyecektir.
Soya bazlı mamalara geçmekten ne zaman kaçınmamız gerekir?
- Kolik ya da huzursuzluğu olan bebeğiniz varsa ,
- İnek sütü protein alerjiniz varsa (Hidrolize mama kullanmak daha doğru bir tercih olacaktır)
- Gıda alerjisi açısından yüksek risk taşıyorsanız (Soya alerjisi oldukça sık karşımıza çıkıyor)
- Prematüre bebeğiniz varsa (Kemik erimesine zemin hazırlıyor.)
Bir de bebeğin özel durumundan bağımsız olarak soya sütleri hakkında piyasada dolaşan dedikodulara değinelim.
Soya sütü zararlı mı?
Her ne kadar prematüre bebekler ve bazı özel durumlarda zararlı olabileceğini belirtmiş olsam da AAP (Amerikan Pediatri Akademisi) Soya sütü hakkında şu şekilde bir açıklama yapmış: ?Diyetle alınan soya isofloranlarının insan gelişimini, üremesini ya da hormonal dengesini bozacak etkisi olduğu şeklinde bir kanıt şimdiye kadar yapılan hayvan ve insan deneylerinde ortaya konulamamıştır.?
Fitoöstrojenlerin, özellikle isofloranların östrojen benzeri aktivite gösterdiği bilgisi insanların kafalarını en çok kariştiran bilgilerdir. Bazı araştırmacılar çocuklarda özellikle tiroid ve bağışıklık fonksiyonunda sıkıntılar olabileceğini öne sürseler de AAP şimdiye kadarki çalışmalarda ortaya konulan sonuçların soya bazlı bebek mamaları ile beslenen bebeklerde herhangi bir rahatsızlığın ve uzun dönem yan etkinin olmadığını söylüyor.
Son olarak da soya bazlı bebek mamalarının normal inek sütü proteini içeren mamalara göre daha yüksek miktarda alüminyum içerdiğini biliyoruz. Bunun normal zamanında doğan bebeklere sorun oluşturmadığını fakat prematüre bebeklerde kemik mineralizasyonu üzerine olumsuz etkilere neden olabileceği, sonuçta da kemik yumuşamasına neden olabileceği bilinmektedir.
Son söz ...
Soya sütü ve soya bazlı mamalar özellikle inek sütünün rahatsızlık oluşturduğu inek sütü protein alerjisi ve laktoz intoleransı durumlardında insanların almayı planladığı ve süreçte gittikçe daha çok tercih ettikleri ürünler haline gelmektedir. Fakat yazının baş kısımlarında da sıklıkla vurgulamaya çalıştığım düşünce ?Her iyinin herkes için iyi olamayacağı?, ve süreci bilen birinden fikir alınmadan atılan adımların ciddi sonuçlara neden olabileceği gerçeğidir. İnsan beyni özellikle ilk 2 yılda oldukça hızlı büyüme trendi gösteren bir organımızdır. İlk 2 yılda soya sütü kullanımını tercih etmişseniz, yeterli miktarda yağ alımı yapamazsanız,beyin gelişiminiz olumsuz şekilde etkilenebilir. Bu nedenle sizin için süreçleri inceleyecek ve gerekli durumda duğru kararı verecek bir hekiminiz olsun.
